Bu yıl 12. kez düzenlenen Uluslararası Elektronik Haberleşme Düzenleyiciler Konferansı farklı ülkelerden gelen misafirlerin yoğun katılımıyla Ankara’da yapıldı. Programın açılışında konuşan BTK Başkanı Dr. Ömer Fatih Sayan, bilgi ve iletişim teknolojilerinin baş döndürücü bir hızla ilerlediğini dile getirdi.
2006 yılından bu yana geleneksel olarak düzenlenen Uluslararası Elektronik Haberleşme Düzenleyicileri Konferansı bu yıl “Sosyal Yaşama Yön Veren Teknolojiler: Fırsatlar ve Tehditler” temasıyla düzenlendi. Programa Tunus, Arnavutluk, Kıbrıs, Bulgaristan, Azerbaycan, Japonya, Nijer, Litvanya, İsveç, Moldova, Kosova, Moritanya, Özbekistan ve Hindistan gibi ülkelerden temsilciler katıldı.
12. kez düzenlenen “Uluslararası Elektronik Haberleşme Düzenleyiciler Konferansları’nın sektörün güncel konularını ele almak açısından önemli olduğunu vurgulayan Sayan, “Bu yıl, dost ve kardeş ülkelerin düzenleyici ve politika belirleyici kuruluşları; sektörümüzün, akademinin ve sivil toplum kuruluşlarının kıymetli temsilcileri ile birlikte, sosyal yaşama yön veren teknolojileri ele alacağız. Bu teknolojilerin bizlere sunduğu fırsatları ve karşımıza çıkardığı tehditleri tartışacağız” sözleriyle konuşmasına başladı.
İnternet Ekonomisi
Bilgi ve iletişim sektöründeki olağanüstü gelişmelerin, mal ve finans piyasalarının ülke sınırlarını aşmasını sağlayarak, dünyayı ekonomik anlamda küreselleşmeye götürdüğünü ifade eden Sayan, “Klasik kalkınma modelleri yerini, bilgi kaynaklarını elinde bulundurmaya dayalı farklı bir gelişme modeline bırakıyor. Kuşkusuz, bu büyük ekonomik değişim sürecinin en önemli aktörlerinden birisi, hatta lokomotifi olan Bilgi ve İletişim Teknolojileri sayesinde dünyada bugün yepyeni bir yaşam tarzı, ekonomi, sosyal-kültürel hayat ve çalışma şekli oluştu. Bilgi ve iletişim teknolojileri, bilhassa da internetin; günlük ve sosyal hayatımızda işgal ettiği yerin artık vazgeçilmez bir gereksinim olduğu aşikâr” şeklinde konuştu.
Teknoloji hızla ilerliyor. Hükümetler, düzenleyiciler ve uluslararası kuruluşlar artık işbirliği yapmak zorunda.
İnternet ekonomisinin GSYİH içindeki payının giderek daha da arttığına dikkat çeken Sayan, “İnternet; e-devlet uygulamaları, eğitim, ticaret, sağlık, bankacılık, haberleşme, oyun, eğlence ve daha pek çok alanda hayatımızın içinde yer alıyor. Yalnızca bireysel kullanımda değil, kritik altyapılarda, üretimde, sanayide, tasarım, Ar-Ge ve inovasyon aşamalarının her birinde internet en önemli altyapı olarak karşımıza çıkıyor. 7,5 milyarı geçen dünya nüfusunun 4,5 milyara yakını interneti kullanıyor, beş yıl içinde internet kullanıcı sayısı ise iki katına ulaşacak. Mobil telefon kullanımı dışında tüm dünyada bu kadar kısa sürede böylesine yüksek kullanım oranına ulaşan başka bir teknolojik gelişme daha bulunmuyor” dedi.
Bilgi ve iletişim teknolojilerindeki trafiğin ve çeşitliliğin de sürekli atış gösterdiğini kaydeden Sayan, “Dünyada internette bir dakikada, 150 milyonun üzerinde elektronik posta gönderiliyor, 4 milyon video seyrediliyor, tek bir arama motorunda (Google) 3,5 milyon arama yapılıyor, 350 bin yeni tweet atılıyor, 30 milyon mesaj anlık olarak gönderiliyor, en büyük e-ticaret sitesinde (amazon) 265 binden fazla satış yapılıyor, yüz milyonlarca insan aynı anda sosyal medya platformlarında yer alıyor. Bu bir dakika içinde yapılanlar, her yıl bir önceki yıla göre istikrarlı bir şekilde artıyor” dedi.
Uluslararası İş Birliği
Baş döndürücü bir hızla ilerleyen bilgi teknolojileri alanının; hükümetler, düzenleyiciler ve uluslararası kuruluşlar arasında istişare ve iş birliği mekanizmaları oluşturulmasını zorunlu kıldığına dikkat çeken Sayan, “Böyle bir tablo içerisinde oluşturulacak politikalar ve yapılacak düzenlemelerin ihtiyaçlara cevap verebilmesi, ancak bu realitenin dikkate alınması ile mümkün olabilecektir. Önümüzdeki dönemde bilgi ve iletişim teknolojileri sektöründe en öncelikli konuların; nesnelerin interneti, akıllı cihazlar, blockchain, yapay zeka, büyük veri analizi, bulut bilişim ve siber güvenlik olacağını öngörüyoruz. Bunların hepsi de teknik, idari, hukuki düzenlemelerle, erişim ve altyapı teknolojilerinin sağladığı olanaklar ile yakından ilgilidir” ifadelerini kullandı.
Bilgi ve iletişim teknolojileri sektörünün paydaşları olarak, bu alandaki gelişmelerin yakın markaja alınmasının elzem olduğunu hatırlatan Sayan, “Bugün olduğu gibi bir araya geldiğimiz her platformun önemli bir sinerji yarattığına inandığımı da belirtmek istiyorum. Özellikle mobil veri trafiğinin hızla artması nedeniyle, mevcut 3G hatta 4G teknolojilerinde limitler zorlanmış ve 5G için ilave bant aranmaya başlanmıştır. Bu arada teknolojik yapı da çok önemli şekilde değişmiş ve 4G teknolojileri ile “IP Taban” kullanılmaya başlanmıştır. Böylece Mobil Bilişim Altyapısı bütünüyle değişmiş ve IPv6’nın da kullanılması sonucu; artık tüm nesnelere “Alan Adı vermek” ve bunlara internet ortamında ulaşmak mümkün hale gelmiştir. 5G ve ilerisi nesillerde de bu değişimin devam edeceğini öngörüyoruz” sözleriyle teknolojinin önemine dikkat çekti.
İnternet üzerinden taşınan bilginin boyutunun da büyük önem taşıdığını söyleyen Başkan Sayan, “2017 yılı sonunda 8 milyar terabayt civarında olan dijital içerik büyüklüğünün 2020’de 50 milyar terabayta ulaşacağı tahmin ediliyor. Günümüzde bilişim şirketlerinin dijital evrende “Big Data” olarak adlandırılan bu büyük veri yığının altında kalmamaları için, Bulut Bilişim çözümlerine ihtiyaçları da giderek artıyor. Bildiğiniz gibi; haberleşme insanlar arasında gerçekleşirken, önce makineler arasında daha sonra da “nesneler” arasında haberleşme giderek artmaya başladı. Bu nedenle “Nesnelerin interneti” her geçen gün daha fazla günlük hayatımıza giriyor. 2032 yılında bir bireyin bir günde 3 ila 5 bin civarında nesne ile bağlantı kuracağı öngörülüyor. Bugün bu rakam inanılmaz gibi görünebilir. Ancak on yıl öncesine kadar “nesnelerin interneti” kavramının hayatımızda olmadığını dikkate aldığımızda, bugün olası bulmadığımız pek çok durumun, yarın realite olarak karşımıza çıkmasını kaçınılmaz” bilgisini paylaştı.
Siber Güvenlik
Dijital çağın sunduğu yeniliklerin yanında pek çok sorunun da yer aldığı noktasına vurgu yapan Başkan Sayan, “Mobil cihazların, internetin ve her ikisinin bir araya gelmesiyle akıllı cihazların yaygınlaşması, teknolojinin gelişmesi ve kullanım alanlarının çeşitliliğinin artması hayatımızı kolaylaştırmanın yanında bazı güçlükleri de beraberinde getirmektedir. Bu sorunlardan en önemlilerinden birisi de siber güvenlik konusudur. Kötü niyetli kullanımlar ve siber saldırılar teknolojinin gelişimine paralel bir şekilde artmış, çeşitlenmiş ve yaygınlaşmıştır. Bu saldırılar artık yalnız kişi veya şirketlerin değil devletlerin de itibarlarını düşürme, ekonomik ve savunma zafiyetlerine neden olma gibi son derece ciddi konulara yönelmiş durumdadır” açıklamalarında bulundu.
İnternet güvenliği ve siber güvenlik konularının sadece bireyleri değil tüm kesimleri yakından ilgilendirdiğini söyleyen Sayan, “Bu nedenle uluslararası iş birliğinin; bu konuda hiç zaman kaybetmeden başlatılması gerektiğinin, bir kez daha altını çizmek isterim. Bilgi ve iletişim teknolojileri sektöründeki hızlı gelişme ve değişmeler gösteriyor ki, bu alanda başarılı olabilmenin ve geride kalmamanın yolu inovasyondan geçiyor. Biz de Türkiye’de özellikle bilgi ve iletişim teknolojileri alanında Ar-Ge konusunu son derece önemsiyoruz. Çünkü apaçık ortadadır ki, değişime ayak uyduran işletmeler büyümeye devam edecek, uyduramayanlar kaybolup, gidecek. Bu gerçekten hareketle bilim, teknoloji ve inovasyonda yazılım, donanım ve altyapı unsurlarında ithalata mahkûm olmadan, ihtiyaç duyulan tüm kaynakların yerli ve milli üretim yoluyla tedarik edilmesinin önemine yürekten inanıyor ve bu kapsamdaki çalışmalarımıza süratle devam ediyoruz” şeklinde konuştu.
Başkan Sayan, Türkiye’nin bulunduğu coğrafyadaki barış ve istikrar için büyük adımlar attığının altını çizen Sayan, “Bu konferansın da burada bulunan dost ve kardeş ülkeler arasında iş birliğine hizmet edecek büyük bir fırsat teşkil ettiğini düşünüyorum. İki gün boyunca, sosyal hayata yön veren teknolojilerin bizlere sunduğu fırsat ve tehditlerin tartışılacağı 12. Uluslararası Elektronik Haberleşme Düzenleyiciler Konferansında, sektörümüzün farklı aktörlerini bir araya getirecek oturumlardan ve her biri birbirinden değerli konuşmacıların tecrübelerinden azami derecede istifade edeceğimize içtenlikle inanıyorum” sözleriyle konuşmasını sonlandırdı.
Başkan Sayan’ın ardından konuşan Azerbaycan Ulaştırma, Haberleşme ve Yüksek Teknoloji Bakanlığı Bakan Yardımcısı Elmir Velizade de son günlerde makineler arası iletişimin arttığına dikkat çekti. Yüksek teknolojili ürünlerin üretilmesinin tüm dünyada önem arz ettiğini vurgulayan Velizade, ülkesinin bu anlamdaki çalışmalarından bahsettiği konuşmasını organizasyonu düzenleyen BTK’ya teşekkür ederek noktaladı.
Program aranın ardından Düzenleme ve Teknoloji –II Oturumu ile devam etti. Moderatörlüğünü BTK Başkanı Dr. Ömer Fatih Sayan’ın üstlendiği oturuma Bulgaristan Haberleşme Düzenleme Komisyonu Başkanı Rossen Jeliazkov, Azerbaycan Ulaştırma, Haberleşme ve Yüksek Teknoloji Bakanlığında Haberleşme Düzenlemeleri Dairesi Başkanı Alyar Tamirov, Japonya İçişleri ve Haberleşme Bakanlığı, Bilgi ve Haberleşme Bürosu’nda Müdür Yardımcısı olarak görev yapan Takahiro Ueno, Nijer’in Telekomünikasyon ve Posta Düzenleme Kurumu-ARTP Başkanı Bety Aichatou Habibou Oumani, İsveç Posta ve Telekomünikasyon Kurumu-PTS, Uluslararası İlişkiler Direktörü Sayın Ola Bergström de katıldı.
Dr. Sayan oturumun başlangıcında, oturumun teması ile ilgili değerlendirmelere yer verdi. “Teknoloji” hepimiz için herhangi bir alanda bir yeniliği, gelişimi ifade ediyor. Hepimiz, hayatımızın her alanında son teknolojik gelişmelerden faydalanma ihtiyacı hissediyor, hayatımızı teknoloji ile kolaylaştırmaya çalışıyoruz” diyen Sayan, “Yani teknolojik gelişimler, evrensel olarak düşündüğümüzde, aslında insanların kendi ihtiyaçlarını daha kolay karşılama arayışlarının bir sonucu olarak ortaya çıkıyor. Bu durum ise, teknolojinin de belirli kurallara tabi olarak geliştirilmesi zorunluluğunu ortaya çıkarıyor. Bunun için ülkeler kendi ulusal düzenlemelerini yapıyor, ulusal düzenlemelerin yetersiz kaldığı alanlarda da uluslararası iş birliği yoluyla teknolojiye yön vermeye çalışıyor. Tabi bu noktada, teknolojik gelişmelerin de ulusal veya uluslararası düzenlemelere yön verdiğini de unutmamamız gerekiyor. Dolayısı ile teknolojik gelişmelerle düzenlemelerin birbirinden ayrılmaz iki unsur olduğunu söyleyebiliriz.” ifadelerine yer verdi.
Teknolojik gelişimlerin düzenlemeden bağımsız düşünülmemesi gerektiğini vurgulayan Sayan, “Sosyal yaşama yön veren teknolojilerin temelinde internet teknolojisi ve internet üzerinden sunulan hizmetler yer alıyor. Bundan 10-15 sene önce “mobil telefonlar” aklımıza ilk gelen teknolojik gelişim iken, bugün altyapıdan bağımsız olarak, yani sabit ya da mobil internet hayatımızın vazgeçilmezleri arasında yerini aldı. Uluslararası organizasyonların, Uluslararası Telekomünikasyon Birliği (ITU), İnternet Tahsisli Sayılar ve İsimler Kurumu (ICANN) gibi kurumların düzenlemeleri sayesinde internetin bugün düzenli olarak kullanılabildiğini, bununla birlikte, bugün, internet teknolojisindeki hızlı gelişme karşısında, kişisel veriler, suç tanımları gibi düzenleme alanlarında yaşanan sancılar da teknolojinin düzenlemelerin önünde gitmesinin bir sonucu olarak değerlendirilebilir” şeklinde konuştu.
